Zeytin zararlıları, katma değeri yüksek tarım ürünleri arasında olan zeytinde verimi düşürmektedir. Aynı zamanda, Türkiye’de ekonomik getirisi yüksek ilk on tarım ürünü içerisinde olan bu tarım ürünü, hem sofra zeytini hem de yağ üretiminde kullanılır. Dolayısıyla, sanayi sektöründe zeytine olan talep fazladır. Bu nedenle, zeytin üretiminden yüksek verim alınması önemlidir. Tarım ürünlerinde yüksek verim için bitkilerin yetişmesi sırasında ortaya çıkan hastalıklarla ve zararlılarla mücadele önemli bir husustur.
Zeytin Zararlıları ve Hastalıkları ile Nasıl Mücadele Edilir?
Zeytin hastalıkları ve zararlıları farklı türlerde olabilir. Önemli olan bu zararlılar ve hastalıklarla nasıl mücadele edileceğinin bilinmesidir. Ancak, hastalığa müdahale; teşhise göre yapılacağı için ilk aşamada zeytin zararlıları ve hastalıklarının bilinmesi, tespit edilmesi gerekir. Zeytin hastalıkları ile mücadelede işlemler değişse de yöntemler genellikle aynıdır. Zeytin hastalıkları ile mücadele yöntemleri, kültürel önlemler ve kimyasal önlemler olarak ikiye ayrılır. Kültürel önlemlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Zeytin dikimine elverişli olmayan toprak ve iklim özelliklerinde bu ürünün yetiştiriciliğinin yapılmamalıdır.
- Fazla su tutan topraklarda zeytin yetiştiriciliği yapılıyorsa, toprakta drenaj kanallarının açılması gereklidir.
- Zeytin ağaçları yetiştirilirken sağlıklı fideler ve aşı kalemleri kullanılmalıdır.
- Fazla azotlu gübre kullanımı yerine kompoze gübre kullanılmalıdır.
Kimyasal önlemler ise; zeytin ağaçlarının belirli mevsimlerde dönemsel olarak ilaçlanması işlemidir. Tarım ürününde görülen hastalık çeşidine göre kullanılacak ilaçlar ve dozları bu alanda uzman yetkililer tarafından belirlenir. Zeytinde zararlılar ve hastalıklarla mücadelede genel olarak kullanılan yöntemler kültürel ve kimyasal önlemler olmakla birlikte her hastalık ve zararlıya bağlı olarak bu önlemlerin uygulama şekli değişir.
Zeytinde Sıkça Görülen Zararlılar
Zeytin yetiştiriciliğinde sıkça görülen zararlılar; zeytin sineği, zeytin güvesi, zeytin kabuklu biti, zeytin kara koşnili, zeytin fidan tırtılı, zeytin pamuklu koşnili, zeytinde pamuklu bit, zeytinde filizkıran, zeytin kızılkurdu, zeytin çiçek sap sokanı, zeytin kırlangıç böceği, zeytin kurdu, zeytin yara koşnili, zeytin akarı ve zeytin pasakarı olarak sıralanabilir. Zararlı çeşitlerine göre zeytin ağaçlarında meydana gelen belirti ve zarar şekli farklıdır.
1- Zeytin Sineği
Zeytin sineği, zeytin ağaçlarındaki meyvelerin etine zarar verir. Meyvelerin çürümesine yol açar, bu nedenle meyveler gereğinden erken ve fazla miktarda dökülür. Meyvelerden elde edilen zeytinyağı miktarının azalmasında, aynı zamanda yağda asitleşmenin fazla olmasında etkili olur.
2- Zeytin Güvesi
Zeytin güvesi, zeytin ağacının yaprak, çiçek ve meyvesine zarar verir. Meyvelerin erken dökülmesine neden olur, bazı dönemlerde meyvelerde bu zararlıdan kaynaklı meydana gelen ürün kaybı miktarı %30 oranına yükselir.
3- Zeytin Kabuklu Biti
Zeytin kabuklu biti, ağacın kendisine de zarar verirken aynı zamanda gövde, dal, meyve ve yaprak bölümlerinde de hasara yol açar. Zeytin kabuklu bitinin en önemli zararı, zeytin ağacının kurumasına yol açmasıdır.
Zeytinde Sıkça Görülen Hastalıklar
Zeytin yetiştiriciliğinde sıkça görülen hastalıklar; zeytin dal kanseri, vertisilyum solgunluğu, halkalı leke hastalığı, antraknoz, bor noksanlığı olarak sıralanabilir. Her hastalığa göre zeytin ağaçlarında farklı belirtiler ortaya çıkar. Hastalıklarla mücadele için kimyasal ve kültürel önlemlere başvurulur. Kimyasal önlemlerde kullanılacak ilaç ve dozlarına uzmanlar karar vermelidir.
1- Zeytin Dal Kanseri
Bu hastalık bakteri nedeniyle zeytin ağaçlarında oluşur. Ağacın yaprak, çiçek ve meyvesinde hastalıktan dolayı siğiller meydana gelir. Siğiller genellikle süngerimsi, küçük ve yuvarlak şekildedir.
2- Vertisilyum Solgunluğu
Zeytin ağaçlarının sürgün ve dallarında kuruma meydana gelmesidir. Çoğunlukla kıştan ilkbahara geçiş dönemlerinde ortaya çıkar. Ani veya yavaş vertisilyum solgunluğu olmak üzere iki türü vardır.
3- Halkalı Leke Hastalığı
Zeytin ağacının yaprak yüzeylerinde lekelenmeler meydana gelmesi hastalığın ilk belirtisidir. Lekeler, siyah-gri renkte yuvarlak şekillerde ortaya çıkar. Zamanla halkalar açık renge döner. Hastalık bulaşan yapraklar belirli bir süreden sonra dökülür. Bu durumda, verim düşer ve erken dönemde meyve olgunlaşmadan zayi olur.
4- Antraknoz
Hastalık zeytin ağacının, yaprak, çiçek, sürgün, meyvelerine zarar vermekle birlikte en önemli hasarı meyvede oluşturur. Meyvede çürüme meydana gelmesine neden olarak ürün kaybının %50 oranında olmasına yol açabilir.
Zeytinde Hastalık ve Zararlılar ile Mücadelede Hektaş
Zeytin hastalık ve zararlıları ile mücadele yöntemlerinden birisi de kimyasal önlemlerdir. Kimyasal önlemler kapsamında uzmanlar tarafından tavsiye edilen zirai ilaç uygulamaları ve dozları vardır. Bu kapsamda, zeytin ağaçlarında zararlı veya hastalık oluştuğunda belirli mevsimlerde dönemsel olarak ilaçlama işlemi yapılır. Hektaş, bu mücadele işlemlerinde kullanılan zirai ilaçları üreten, geniş ürün yelpazesine sahip bir firmadır. Ayrıca, Hektaş bu hususlarda bilgilendirici içerikler ile çiftçilerin farkındalığını artırmayı hedefler. Siz de Hektaş tarafından sunulan bitki koruma ürünlere göz atabilir bitkilerinizi çeşitli hastalıklardan koruyabilirsiniz.
https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM/Belgeler/Uretici_Bilgi_Kosesi/Dokumanlar/zeytin.pdf
https://abs.cu.edu.tr/Dokumanlar/2016/BKP404/259251724_zeytinzararlilari.pdf
https://wikifarmer.com/tr/zeytin-agaci-hastaliklari-ve-zararlilari/