Zeytin, uygun bölgede ömrü uzun olan, her zaman yeşil kalabilen bir bitkidir. Zeytin ağaçlarının yetişmesi için büyüdüğü yerdeki iklimin sıcak olması gerekir. Bu nedenle, Türkiye’de sıcak iklime sahip bölgelerde zeytin yetiştiriciliği fazladır. Zeytin Türkiye’de Ege bölgesinde yaygın olarak yetiştirilir. Ege Bölgesi’nin iklimi zeytin yetiştirilmesine elverişlidir. Bu nedenle, bu bölgede yetiştirilen zeytinler genellikle kalitelidir.
Zeytin yetiştirilmesinde, iklim kadar toprak çeşitliliği de önemlidir. Toprak çeşidine ve yörenin iklimine göre zeytinin verimi değişir. Zeytin yetiştirmeye elverişli toprak ve iklim özelliklerine sahip yörede ürünün verimi artar. Ancak, zeytin yetiştirmeye elverişsiz toprak ve iklimde, ürün ya hiç yetişmez veya yetişse bile verimi oldukça düşük olur.
Türkiye’de En Çok Zeytin Yetiştirilen Bölgeler
Türkiye’de en çok zeytin yetiştirilen bölgeler, ürün için elverişli iklim özelliklerine sahip yerlerdir. En çok zeytin Ege Bölgesi’nde yetiştirilir, bununla birlikte Güney Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde de bu ürünün tarımı yapılır. Bu bölgelerin ortak özelliği sıcak iklim şartlarına sahip olmalarıdır. Ancak, her bölgede yetişen ürünün miktarı ve kalitesi aynı olmayabilir. Sayıca en fazla, verimi en yüksek zeytinin Ege Bölgesi’nde yetiştiği bilinir. Ege Bölgesi’nde en fazla zeytinin yetiştiği il Aydın’dır. Ege Bölgesi Aydın ili haricinde; Manisa’da da zeytinin verimi yüksektir. Ege’de Aydın’dan sonra en fazla zeytin Manisa’da üretilir. Bunun yanı sıra, İzmir, Muğla, Denizli illeri Ege Bölgesi’nde zeytin yetiştirilen diğer illerdir.
Akdeniz Bölgesi’nde de zeytin tarımı vardır. Antalya, Mersin, Adana, Hatay, Osmaniye vilayetlerinde zeytin yetiştirilir. Bu bölgeler dışında, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Gaziantep, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman’da da zeytin ağaçları bulunur. Ancak bu bölgede yetişen zeytinin rekoltesi düşüktür. Ayrıca, Güney Marmara’da zeytin tarımı yapılan bölgeler arasındadır.
Güney Marmara’da yer alan Balıkesir, Bursa ve Çanakkale’de zeytin yetiştirilir. Bu bölgeler dışında ılıman iklime sahip Karadeniz Bölgesi’nde de az miktarda zeytin tarımı vardır. Karadeniz Bölgesi’nde; Samsun, Kastamonu gibi illerde zeytin ağaçları vardır. Ayrıca, Artvin Yusufeli’nde zeytin yetiştirilir. Artvin’de zeytin yetiştirilmesinin nedeni mikroklimadır. Burada, fön rüzgarları etkisiyle oluşan sıcaklık, Artvin’de zeytin tarımı yapılmasına imkan tanır.
Zeytin Yetiştirmeye Uygun İklim Özellikleri
Zeytin, sıcak iklimlerde yetişen bir bitkidir. Türkiye’de sıcak iklime sahip olan bölgeler; Marmara, Ege, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu bölgeleridir. Bu bölgelerin ortak yönü hava koşulları açısından yıllık sıcaklık ortalamalarının yüksek olmasıdır. Akdeniz ve Ege bölgeleri ile Güney Marmara’da Akdeniz iklimi etkilidir. Akdeniz iklimi, yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağışlıdır. Bu nedenle, Akdeniz iklimi zeytin yetiştiriciliği için oldukça elverişlidir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ise karasal iklim görülür. Ancak Güneydoğu Anadolu Bölgesi, karasal iklime sahip olmasına rağmen güneyden esen rüzgarlar nedeniyle oldukça sıcak hava koşullarına sahiptir. Bundan dolayı, bu bölgede zeytin tarımı yapılır.
Zeytin Hangi Bölgede Yetişmez?
Türkiye’de zeytin tarımının daha sıcak iklime sahip kıyı bölgelerde yapıldığı görülür. İç bölgelerde, soğuk yerlerde zeytin yetişmez. Bu bölgeler; İç Anadolu ve Doğu Anadolu’dur. İç Anadolu Bölgesi’nde; Ankara, Kırıkkale, Konya, Kırşehir, Niğde, Nevşehir, Yozgat, Sivas, Kayseri, Aksaray illerinde zeytin tarımı yoktur. Doğu Anadolu Bölgesi’nde; Malatya, Elazığ, Erzurum, Erzincan, Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan gibi illerde de zeytin yetiştirilmez. Ayrıca, Karadeniz Bölgesi’nin iç kesimlerinde yer alan illerde; Amasya, Tokat, Bayburt, Gümüşhane, Çorum’da da zeytin ağacı bulunmaz.
Zeytin soğuk iklim koşullarında yetişmez. Türkiye’de coğrafi bölgelerin özellikleri incelendiğince soğuk hava koşullarının karasal ve sert karasal iklimlerde olduğu görülür. Bu nedenle sert karasal iklime sahip Doğu Anadolu Bölgesi ile karasal iklime sahip İç Anadolu Bölgesi’nde zeytin tarımı yoktur. Kışın bu bölgelerde hava oldukça soğuk ve karlıdır, bu bölgeler zeytin yetiştirmeye uygun değildir.
https://wikifarmer.com/tr/zeytin-agacinin-iklim-ve-sicaklik-istekleri/