Türkiye’de Patates Hangi Mevsimde Yetişir?
Patates hangi özelliklerinden dolayı Türkiye’nin farklı iklim bölgelerinde yetiştirilebilen bir tarım ürünüdür? Patatesin dikim zamanı da yetiştiği iklim bölgesinde sıcaklıklara göre değişir. Patates dikimi yazlık ve turfanda olarak iki farklı şekilde yapılır. Turfanda patates dikimi Türkiye’nin kıyı iklim bölgelerini kapsar. Bu bölgelerde yıllık sıcaklık farkları fazla değildir ve denizel iklim nedeniyle ılıman havalara sahiptir. Bu nedenle, kıyı bölgelerde turfanda patates dikimi 15 Aralık-15 Ocak tarihleri arasında yapılır. Adana, İzmir, Aydın, Çukurova ve Ege bölgesinin kıyı şehirlerinden patates dikimi bu yöntemle gerçekleştirilir. İç Anadolu gibi kıyıdan uzak bölgelerde ise patates yetiştiriciliği ilkbahar mevsimi ile başlar. Patates yetişirken 15-18 derece arası hava sıcaklığı ister. Patates ekimi ilkbahar aylarında gerçekleştirilirken hasatı yaz aylarında yapılır. Yaz aylarındaki hasatlar İç Anadolu’da yapılırken, ilk turfandalar Çukurova Bölgesinde yapılır, Ege bölgesi ara dönemde hasatları yapılır.
Patates Hangi Mevsimde Yetişir?
Ilıman ve serin iklimler patates yetiştiriciliği için elverişlidir. Bu nedenle, havanın ılıman olduğu bahar aylarında, mart ve nisanda patates ekimi gerçekleştirilir. Bahar mevsimi boyunca büyüyen patates temmuz-ağustos aylarında hasat edilir. Dolayısıyla, patatesin ekilme ve hasat dönemi ilkbahar, yaz aylarını kapsar.[1]
Türkiye’de En Çok Patates Yetiştirilen Bölgeler
Patates, Türkiye’nin iklim özellikleri ve toprak yapısında kolay yetiştirilen verimli bir tarım ürünüdür. Ülkenin birçok farklı bölgesinde turfanda ve yazlık olarak dikimi yapılır. Türkiye patates yetiştiriciliği için uygun koşullara sahiptir. Adana, Afyon, Ödemiş, Nevşehir, Konya, Erzurum, Bolu, Sivas ve Kayseri gibi birçok farklı bölgede yer alan ilde verimli bir şekilde patates yetiştiriciliği vardır. Türkiye’de en fazla patates yetiştirilen yer İç Anadolu bölgesidir. Niğde, Konya, Nevşehir, Kayseri İç Anadolu bölgesinde patates ekimi fazla yapılan illerdir. İç Anadolu bölgesinde geniş tarım ovalarının yer alması ve bahar, yaz mevsiminde patates ekimi için bölgenin uygun iklim özelliklerine sahip olması, ürünün bu alanda fazla yetiştirilmesinin nedenleridir. Patates ekim alanı olarak en fazla patatesin Niğde (%13,3) ilinde yapıldığı görülür. Patates yetiştiriciliğinde Niğde’yi Konya (%12,3) takip eder. En fazla patates yetiştirilen üçüncü il ise Afyon’dur. Bölgelere göre en fazla patates yetiştirilen iller şu şekildedir[2] (Tablo 1):
Tablo 1- En çok patates yetiştirilen iller
| İl | Oran |
| Niğde | %13,3 |
| Konya | %12,3 |
| Afyon | %10,6 |
| Kayseri | %10,4 |
| İzmir | %8,4 |
| Nevşehir | %5,6 |
| Aksaray | %4,8 |
| Adana | %4,1 |
| Sivas | %3,7
|
Patates Çeşitleri Nelerdir?
Patatesin hasat dönemleri ve cinslerine göre farklı çeşitleri vardır. Tatlı patates, erken olgunlaşmış, orta, sezon ortasında, geç olgunlaşmış olmak üzere beş farklı çeşide sahiptir. Beş çeşit patates hasat dönemine göre gruplanır. Patates çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:
- Tatlı patates, kasım ayında hasat edilen bir çeşittir. Genellikle Marmara bölgesinde yetiştirilir.
- Sezon ortası patates, ekiminden kısa süre sonra hasat edilir. Ekim ile hasatı arasında 83 gün vardır.
- Erken olgunlaşmış patates, temmuz ve ağustos aylarında yaz sezonunda hasat edilir. Patatesin olgunlaşma süresi 67 gündür.
- Geç olgunlaşmış patates, sonbaharda hasat edilir. Eylül ayında tarladan alınır. Olgunlaşma süresi 120-135 gün arasında değişir.
- Orta patates, 73 gün gibi ortalama bir sürede olgunlaşır. Ağustos ayında hasat edilir.
Patates hasat zamanına göre farklı çeşitlere sahip olmakla birlikte cins açısından da birçok farklı türde gruplanır. Küresel çapta Granula, Jigglypuff, Esmeralda, Selma isimleriyle bilinen cins patates çeşitleri mevcuttur.
Patates Yetiştirmeye Uygun İklim Özellikleri
Patates serin iklim koşullarında yetişen bir tarım ürünüdür. Düşük hava sıcaklıkları patatese zarar verir. Bu nedenle ılıman hava koşulları patates yetiştiriciliği için uygundur. Fazla sıcak iklim koşullarının da patates yetiştirmek için uygun olmadığı söylenebilir. 30 dereceyi bulan hava sıcaklıkları tarım ürününde fazla su kaybına neden olur. Bitkinin su kaybını azaltmak için stomalarını kapatması patates yumrusunun gelişmesini engeller. Dolayısıyla, patates yetişmesi için en uygun iklim ilkbahardır. Hava sıcaklığının ise 15-18 derece arasında değiştiği iklim koşullarıdır. Verimli patates yetiştiriciliği için ılıman iklimler, bahar ve yaz ayları tercih edilmelidir. [3]
[1] https://adana.tarimorman.gov.tr/Belgeler/SUBELER/bitkisel_uretim_ve_bitki_sagligi_sube_mudurlugu/sebze_yetistiriciligi_ve_mucadelesi/Patates.pdf
[2] https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF