Ülkemizdeki geçmişi 150 yıl öncesine dayanan patates, sofraların vazgeçilmez lezzetlerinden biri. Peki Tükiye’de ve dünyada patatesle ilgili öne çıkan rakamlar neler? Gelin birlikte inceleyelim.
Patateste Öne Çıkan Rakamlar
- Bugün küresel çapta 20 milyon hektar alandan ortalama 388 milyon ton patates elde ediliyor
- Dünya tarım ürünleri sıralamasında çeltik, buğday ve mısırdan sonra dördüncü sırada yer alıyor.
- Çin, Hindistan, Rusya, Ukrayna ve ABD’nin küresel üretimdeki payları yüzde 50’nin üzerinde.
- Patates Türkiye’ye ilk olarak 150 yıl önce Rusya ve Kafkaslar üzerinden girdi.
- Türkiye 5 milyon tonluk üretimi ile dünyada 14. sırada bulunuyor.
- Bitki koruma uygulamaları patates veriminde oldukça önemli rol oynuyor.
Patates Hastalıkları
Patates Mildiyösü (Phytophthora infestans)
Doğru mücadele edilmediğinde %70’e varan ürün kaybına neden olan patates mildiyösünün ilk belirtileri yapraklardaki küçük, sarı ya da yeşil lekelerdir. Hastalığın devamında yaprağı kaplayan lekeler kahverengine dönüşür ve dokuyu öldürür. Bitkiden bitkiye ya da bitkiden toprağa bulaşan hastalıkla mücadelede kültürel ve kimyasal yöntemlerin etkin kullanımı hastalığın atlatılmasını ve mahsul kaybının en aza indirilmesini sağlar.
Erken yaprak yanıklığı (Alternaria solani)
Yapraklarda renkleri yeşil ile koyu kahverengi arasında değişen küçük lekelerin oluşması erken yaprak yanıklığı hastalığının zarar belirtilerinin başlıcalarıdır. İlk belirtilerin gözlemlenmesi ile birlikte geç kalınmadan kimyasal mücadeleye başlanmalıdır.
Patates halka çürüklüğü hastalığı (Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus)
Bakteri kaynaklı bir hastalık olan patates halka çürüklüğünün en önemli yayılma yolu enfekte tohumluk patateslerdir. Bitkinin alt yapraklarında başlayan solgunluk belirtileri hastalığın ilerlemesiyle birlikte gözlerinde etrafında kahverengi lekeler görülür. Hastalıkla kültürel mücadelede en önemli unsur karantinadır. Hastalığın görüldüğü arazilerde 3 yıl süreyle patates üretimi yapılmaması tavsiye edilmektedir.
Bakteriyel solgunluk ve patates kahverengi çürüklüğü (Ralstonia solanacearum)
Hastalık toprak kaynaklıdır ve kök enfeksiyonu ile başlar. İletim sistemleri üzerinden yayılarak tüm bitkide solgunluğa neden olur. Kültürel mücadelede 5 yıl nadas ya da 3 yıl nadas ve 2 yıl hububat ekimi yöntemleri uygulanabilir.
Patates Zararlıları
Telkurdu (Agriotes spp.)
Esas zarara neden olan larvalar bitki köklerini emer ve yumruların içine girerek zarar verir. Bitkide yara açan noktalara patojen bakteri ve fungusların girmesine neden olarak bitkiyi çürütür. Kültürel mücadelede kuraklıktan yararlanılırken kimyasal mücadelede doğru şartların sağlanması etkinliği arttırır.
Manas (Kadı Lokması) (Polyphylla sp.)
Özellikle Mayıs Haziran aylarında görülen kadı lokması, larvalarının bitki köklerini yemesiyle zarar verir. Doğru dönem ve dozajda yapılan kimyasal mücadele ile etkin sonuçlar alınabilir.
Patates böceği (Leptinotarsa decemlineata)
Kışı toprak altında geçirip ilkbaharda toprağın üstüne çıkan patates böceği, doğru mücadele edilmediğinde %70-80 oranında ürün zararına neden olur. Yaprakları kemirerek beslenen patates böceği ile kimyasal ve kültürel yollar ile mücadele ederek veriminizi koruyabilirsiniz.
Patates güvesi (Phthorimaea operculella)
Yapraktan beslenen larvalar yaprak üzerinde oluşturdukları delikler ile bitkiyi funguslara karşı savunmasız hale getirerek ciddi zararlara sebebiyet vermektedir.
Patates Yabancı Otları
Yabani hardal (Sinapis arvensis)
Sirken (Chenopodium album)
Kırmızı köklü tilki kuyruğu (Amaranthus retroflexus L.)
Papatya (Anthemis sp.)
Patates hakkında az bilinenler
- Patates ilk olarak 8 bin yıl önce Güney Amerika’da yetiştirilmeye başlandı. İspanyol tüccarlar aracılığıyla da Avrupa’ya tanıtıldı.
- Antik medeniyet İnkalar için zamanın en temel ölçümlerinden biri patates pişirmenin süresiydi.
- Patatesin yüzde 20’si katı maddelerden yüzde 80’i sudan oluşuyor.
- Portakaldan daha fazla C vitamini, muzdan daha fazla potasyum, elmadan daha fazla lif içeriyor.
- Bir insan sadece patates ve süt tüketerek hayatta kalabilir. Patatesin büyük miktarda A ve D vitamini içermemesi nedeniyle hayatta kalınabilmesi için yanında süt tüketilmesi gereklidir.
HEKTAŞ’tan Patates Çözümleri
HEKTAŞ’ın patates tarımına fayda sağlayan geniş ürün portföyünden öne çıkan bazı ürünler:
- Hekvidor® 600 FS
- Laguun® 350 SC
- Altis® Premier
- Ceres®
- Cayenne®
- Hektaş Aries®
- Hekplan® 20 SP
- Oread®