Pamuk Yetiştiriciliğine Dair Her Şey: Pamuk Nasıl Yetiştirilir?

Beyaz altın olarak bilinen pamuk hem meyvesinden hem de çekirdeğinden farklı alanlarda yararlanılan bir bitki olarak öne çıkar. Her yıl çiftçiler sene boyunca emeklerinin karşılığı olan pamuk bitkilerini hasat eder ve vakit kaybetmeden bir sonraki sene için hazırlıklara başlar. Pamuk bitkisi soğuğa ve yabani otlara karşı oldukça hassas olan bir bitkidir. Pamuk bitkisinin zarar görmesi, yanlış sulanması ya da dona yakalanması kısa süre içerisinde etkisini gösterir ve verimi keskin bir şekilde azaltır.¹ Bu nedenle pamuk yetiştiriciliği yaparken dikkat etmeniz gereken bazı noktalar bulunur. Pamuk yetiştiriciliğinde püf noktalara dikkat edildiğinde verim artırılabilir.

Pamuk Nasıl Yetiştirilir?

Pamuk nasıl yetişir sorusunun cevabı, birçok etkene bağlı olarak değişebilir. Pamuk bitkisi tropik ve çok yıllık bitkiler arasında yer alır.² Fakat günümüzde hem ülkemizde hem de dünya genelinde pamuk tek yıllık olarak yetiştirilir. Bunun nedenlerinden birisi de pamuk bitkisinin ticari olarak çok yıllık yetiştirilmesinin günümüzde oldukça meşakkatli olmasıdır. İklim koşullarının uygun olduğu bölgelerde pamuk bitkisi çok yıllık olarak da yetiştirilebilir.¹ Günümüzde çok yıllık pamuk bitkisi yetiştirmek için uygun olan bölgeler sıcak ve don tehlikesinin olmadığı bölgelerdir. Pamuk üretimi yapılırken her aşamanın özenle uygulanması gerekir.

Pamuk bitkisi için ekim yapmadan önce toprağı hazırlamalısınız. Ekimden önce toprağı hazırlamak ilerleyen aşamalarda oluşabilecek birçok sorunu ortadan kaldırabilir. İlk etapta yapmanız gereken şey, toprağı derin sürmenizdir. Ekim yapmadan önce toprağı sürmek birçok faydası bulunan bir işlemdir. Pamuk ekimi için toprak seçerken, söz konusu yapının pamuk bitkisi için uygun olmasına dikkat etmelisiniz. Uzun süreler boyunca herhangi bir ekim için kullanılmamış bir alanı pamuk ekmek için kullanmak istiyorsanız, söz konusu alanı birikmiş olan otlardan temizlemeniz gerekir. Bunu yapabilmek için toprağı 25-30 cm derinlikte sürebilirsiniz. Bu sayede toprağınız hem havalanmış olur, hem de pamuk ekimini zorlaştıracak yabani otların büyümesi engellenir. ³
Toprağınızı hazırladıktan sonra pamuk bitkisi tohumlarını ekmeye başlayabilirsiniz. Geniş bir alana ekim yapmak istiyorsanız bu işlem için uygun olan tarım makinelerini kullanabilirsiniz. Tarım makineleri gelişmiş özellikleri sayesinde birçok işlemin kısa süre içerisinde daha verimli bir şekilde yapılabilmesini sağlayabilir. Pamuk bitkisi tohumlarını ekerken dikkat etmeniz gereken en önemli nokta sıcaklıktır. Son don döneminin geçmesinden sonra pamuk bitkisi tohumlarınızı ekmeye başlayabilirsiniz. Pamuk bitkisi ekimi yapacağınız toprağın sıcaklığı 16-18 derece arasında olmalıdır. Toprağınız bu dereceyi yakaladığında ekime başlayabilirsiniz. Aynı zamanda toprağınızın 10 gün boyunca bu sıcaklıkta kalması gerekir. Ani sıcaklık değişimleri pamuk bitkilerine kolayca zarar verebilir. ⁴
Pamuk bitkisi tohumlarını toprağınıza ektikten sonra artık büyümelerini bekleyebilirsiniz. Pamuk bitkisi tohumları ekildikten 25-30 gün sonra çiçek tomurcukları oluşur. Çiçek tomurcuklarına ‘tarak’ adı verilir. Tarak oluşumundan birkaç hafta sonra da kapsüller oluşur. Kapsüllerin bir diğer ismi ise ‘koza’dır. Kapsüller, yani kozalar oluşmadan önce çiçeklerin yaprakları dökülür. Kozalar oluştuktan sonra pamuk bitkisinde hasat dönemine yaklaşılır. Tarak ve koza oluşumu pamuk bitkisinin türüne, ekimin yapıldığı toprağa, zaman dilimine ve iklime göre değişiklik gösterebilir. ⁵
Kozalar oluştuktan sonra pamuk bitkisi olgunluk dönemine giriş yapar. Bu dönemde oluşmuş olan kozaların yavaşça açılması beklenir. Kozaların açılma süresi pamuk bitkisinin türüne ve dış faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Kozaların sağlıklı bir şekilde açılabilmesi için sıcak mevsimler gereklidir. Don oluşumundan sonra açılmış olan pamuk bitkisi kozaları zarar görmüş ve gelişmemiş durumdadır.⁶ Olgunlaşma döneminde gerekli olduğu takdirde pamuk bitkilerinizi ihtiyaca uygun gübrelerle destekleyebilir ve daha verimli bir hasat dönemi oluşturabilirsiniz. Pamuk bitkisi kozalarının açılması ortalama olarak 4 ay sürer.⁵
Kozalar da açıldıktan sonra pamuk bitkisi yetiştiriciliğinde son aşamaya gelinir. Açık durumda olan kozalar artık hasat edilebilir. Çiftçilerin büyük bir bölümü kozaların tamamen açılmasını bekler. Kozalar tamamen açıldıktan sonra pamukları hasat edebilirsiniz. Hasat sırasında bitkinin tamamen olgunlaşıp olgunlaşmadığını anlamanın bir yöntemi de pamukların durumuna bakmaktır. Pamuklar ıslak ya da nemli ise henüz olgunlaşmamış olabilir. Çiftçiler pamuk bitkisi hasadı yaparken kozaların içerisindeki pamukların tamamen kuru bir durumda olmasını ister. ⁵
Pamukları hasat ettikten sonra serin ve ışık görmeyen bir alanda muhafaza edebilirsiniz. Bu şartlarda bir muhafaza yapmak hassas pamukların zamanla formunun bozulmasını engeller. Pamukları hasat ettikten sonra içlerinde bulunan çekirdekleri ayıklamaya başlayabilirsiniz.⁷ Pamuk bitkisi hasadından sonra ayıklanan pamuk çekirdekleri hayvanları beslemek için ya da bitkisel yağ üretmek için kullanılır.⁸

Pamuk Yetiştiriciliğine Dair Tüm Detaylar

Pamuk yetiştirmek için tercih edilen toprak türü ve ekim yapılacak yerin derinliği hususları son derece önemlidir. Pamuk yetiştirmek için gerekenler şu şekildedir:

Pamuk tarımı için uygun toprak: Pamuk bitkisi gevşek ve kaynak bakımından zengin toprakları tercih eder. Fakat bazı pamuk bitkisi türlerinin daha sıkışık topraklarda da yetiştiği bilinir. Pamuk bitkisi için uygun toprakların pH değeri 5.5-8.5 olmalıdır.⁷
Pamuk bitkisi için uygun ekim derinliği: Pamuk yetiştiriciliği yapılırken genel olarak yapılan hata tohumları derine ekmektir. Pamuk bitkisi tohumlarını derine ekmek filizlenme ve gelişme aşamalarının daha uzun sürmesine yol açar. Derine ekilmiş pamuk bitkisi yüzeye çıkmak, güneş ışığına ulaşmak ve gelişmeye başlamak için daha fazla enerji harcar. Pamuk bitkisi tohumlarını derine ekmemelisiniz.⁹

Pamuk Hangi İklimde Yetişir?

Pamuk bitkisinin yetişebilmesi için seçtiğiniz toprağın 16-18 derece sıcaklıklara ulaşmış olması gerekir. Toprağın 10 gün boyunca bu sıcaklık derecelerini karşılıyor olması da önem taşır. Pamuk bitkisi hiçbir şekilde don olaylarına dayanmaz.⁴

Pamuk Ekim ve Hasat Zamanı

Pamuk bitkisini ekmek için en uygun zaman dilimi ilkbahar mevsimidir. Dikkat etmeniz gereken nokta kış soğuklarının ve don tehlikesinin geçmiş olmasıdır. Yaşadığınız bölgede don olayları son bulduktan sonra pamuk bitkisini ekebilirsiniz.¹⁰ Pamuk bitkisi ortalama olarak ekildikten 160 gün sonra hasat edilebilir.¹¹ Dünya çapında pamuk bitkisi genel olarak ilkbahar ve yaz aylarında hasat edilir.⁵ Bu tarihler bulunduğunuz bölgeye göre değişiklik gösterebilir.

Pamukta Sulama ve Gübre

Pamuk bitkisi koza başına 500mm suya ihtiyaç duyar. Pamuk bitkisi çiçek açtığında çiftçilerin büyük bir bölümü 5-7 günde bir sulama yapar. Ekim yapıldıktan 140 gün sonra ya da kozalar göründükten 40 gün sonra çiftçiler sulamayı bırakır. Bunun sebebi kozaların kendiliğinden kuruması ve dışa doğru açılmasıdır. Bu dönemde çiftçiler sulamayı azaltır, kimi durumlarda 2 haftada bir sulamaya devam edilir.¹² Pamuk bitkisi gelişim döneminde azot ve potasyuma büyük oranda ihtiyaç duyar.⁷ Pamuk bitkisinin sağlıklı bir şekilde gelişim gösterebilmesi için olgunlaşma döneminde uygun oranlarda ve nitelikte gübreleme yapabilirsiniz.

Pamuk Yetiştiriciliğinde Zararlılarla Mücadele

Pamuk bitkisi yapısı itibariyle birçok farklı hastalığa ve zararlıya maruz kalabilir. Bu durum olgunlaşma dönemindeki pamuk bitkisinin kalitesini kaybetmesine yol açabilir. Pamuk bitkilerinizin zararlılara karşı daha kapsamlı mücadele gösterebilmesi için akredite kurumlar tarafından onaylanmış tarım ilaçları kullanabilirsiniz.⁵

Siz de pamuk yetiştiriciliğine dair tüm detayları öğrenmek için araştırmalarınızı yapabilir, uygun koşulları sağladığınızda pamuk yetiştiriciliğine başlayabilirsiniz.

KAYNAKÇA