Nektarin Zararlıları ve Hastalıkları ile Mücadele
Nektarin, halk arasında tüysüz şeftali olarak bilinir. Cornell Üniversitesi Tarım ve Yaşam Bilimleri Profesörü Herman M. Cohn Dr. Susan Brown, nektarinlerin şeftalilerde doğal olarak oluşan bir mutasyon olduğunu belirtmiştir. Nektarin kabuğunu pürüzsüz yapan bir gen dışında iki meyve, genetik olarak aynıdır. Lezzetli olan bu meyveye nektarin zararlıları ve nektarin hastalıkları olumsuz etki etmektedir.
Nektarin Zararlıları ve Hastalıkları ile Nasıl Mücadele Edilir?
Nektarin zararlıları ve hastalıklarıklarıyla mücadelede biyolojik, kimyasal ve kültürel yöntemler kullanılır:
- Biyolojik yöntemlerle doğal düşmanlarla zararlılar kontrol altına alınır.
- Doğru zamanda nektarin meyvesine en az zarar verecek şekilde nektarin ilaçları ile müdahalede bulunmak gerekir. Kimyasal yöntemlerle nektarin zararlıları ve hastalıkları en aza indirilebilir.
- Yabancı ot temizliği, budama, sulama ve gübrelemeyi belirli periyotlarda ve doğru şekilde uygulayan yöntemler, nektarin zararlıları ve hastalıklarının önlenmesinde etkilidir.
Nektarinde Sıkça Görülen Zararlılar
Nektarinde sıkça görülen zararlıları şu şekilde sıralamak mümkündür:
1- Nektarin Yaprak Bitleri
Yaprak bitleri, toplu halde yaşar. Meyve ağaçlarının taze sürgünlerinde, genç yapraklar ve yaprak sapları üzerinde koloni halinde beslenir. Bu beslenme sonucunda sürgünler kısalır ve yapraklar kıvrılır. Meyvelerin ise şekli bozulur.
2- Kırmızı Örümcekler (Akarlar)
Akarlar, genellikle yaz ortasından sonuna kadar şeftali ve nektarin üzerinde bol miktarda bulunmaz ve meyveye herhangi bir zarar vermez. Yüksek akar popülasyonları erken yaprak dökülmesine neden olabilir ve bu da ağaçların kışın zarar görmesini artırabilir. Akarlar genellikle hasat döneminde toplayıcıları rahatsız eder.
3 – Meyve Ağacı ve Fidanlarda Toprak Altı Zararlıları (Polyphylla Spp.,Melolontha Spp.,Anoxia Spp.)
Meyve ağacı zararlıları, fidanların ve ağaçların köklerini yiyerek larvalar yapar. Fidanlıklarda bir bitkinin kökünde bir tane bile olması önemli zararlara yol açar. Fidanlıklarda bu zararlılar için mutlaka önlemler alınmalıdır.
4 – Akdeniz Meyve Sineği (Ceratitis Capitata)
Akdeniz meyve sineği, bahçecilikte en zararlı böcek çeşitlerinden biridir. Meyve sineğinin dişileri, yumurtalarını meyvenin içine bırakır. Meyvenin dışında belirtiler görülmeden önce içinde önemli hasarlar meydana gelebilir. Yumurta bırakma işlemi sırasında meyveyi çürüten bakteriler de meyvenin içine yerleşir. Bu bakteriler, aynı zamanda meyve hasarına da neden olabilir.
5 – Doğu Meyve Güvesi (Cydia Molesta)
Meyvelere ve sürgünlere zarar veren doğu meyve güvesi, sürgünlerin uç kısmından girerek sürgün boyunca beslenir. Larva sürgünden çıktıktan sonra sürgün ucu 5-7 cm uzunluğunda kurur.
6 – Dut Kabuklu Biti (Pseudaulacaspis Pentagona)
Dut kabuklubiti zararlısının istila ettiği yapraklar ağaçlar seyrekleşip sararabilir. Meyve boyutu küçülebilir ve erken meyve dökümü meydana gelebilir. Nektarin ağacının ince dallarına zarar verebilir. Hatta büyük dalların kurumasına ve ölümüne neden olabilir.
7 – Yazıcı Böcekler Meyve Yazıcı Böceği (Scolytus)
Yazıcı böcekler, ağaçların odun ve kabuklarında tüneller açar. Larvalar bu ana tünele, erginler de ağaçların göz diplerinden girip ağacın gövde ve dallarının kurumasına neden olabilir.
8 – Meyve Ağacı Dip Kurtları (Capnodis Spp.)
Ağaç kökü kabuğunun altında tüneller açarak burayı kir ve talaşla doldurur. Dip kurdu larvaları, kambiyum katmanını kemirerek beslenir. Ağacın iletim demetlerine giderek daha fazla zarar verir ve ağacın toprağından besin alımını sınırlar. Zamanla ağaçları yavaşlatarak ilk önce büyümelerini durdurur. Kontrol edilmediği takdirde ağacın zamanla tamamen kurumasına ve sonrasında ölmesine neden olabilir. Erginleri ise aşı gözlerini ve taze yapraklarını yiyerek ağaçlara zarar verir.
9 – Şeftali Güvesi (Anarsia Lineatella)
Larvalar ilk önce çiçeklere ve tomurcuklara saldırır. Taç yapraklarla beslenen larvalar, yumurtalıklara nüfuz ederek önemli hasara neden olur. Ayrıca larvalar ince dallara tüneller açarak saldırır. Yaz aylarında dal dokusu sertleştikçe larvalar meyvelere geçer; dolayısıyla meyvelerdeki zararları sezonun sonlarında artar.
10 – Şeftali Virgül Kabuklu Biti (Nilotaspis Halli)
Şeftali virgül kabuklu biti, sert kabuklu bir bit türüdür. Erginler, kışı dal çatlaklarında, sürgünlerin budak yerlerinde, tomurcuklarda ve boğumlarda geçirir. Mayıs ayında larvalar çıkmaya başlar. Bu larvalar meyve, tomurcuk ve dallara yerleşerek beslenir ve gelişir.
11 – Yüzük Kelebeği (Malacosoma Neustria)
Uzunluğu 45 mm’ye kadar çıkabilen olgun tırtıllar, çok açgözlüdür ve istila edilmiş ağaç veya çalı taçlarının yapraklarını tamamen dökebilir. Bu nektarin yaprak hastalıkları, büyümede veya meyve veriminde önemli bir azalmaya neden olabilir ve sonunda konukçuyu öldürebilir.
12 – Bakla Zınnı (Epicometis) (Tropinota) (Hirta)
Meyvelerin çiçeklerine ve çiçek tomurcuklarına zarar verir. İlkbaharda, meyve ağaçlarının ve diğer bitkilerin çiçek açma zamanında çıkan erginler, daha çok çiçekle beslenir. Erginler günün güneşli saatlerinde çok hareketlidir. İlkbahar sonunda popülasyon yükselir.
13 – San Jose Kabuklubiti (Quadraspidiotus Perniciosus)
Dallar ve meyvelerle beslenerek yaralanmalara neden olur. Ayrıca beslenirken tükürük toksinlerini de enjekte edebilir. Kabuktaki yoğun istila kontrolsüz bırakılırsa yapışkanlaşmaya neden olabilir, dalları ve tüm ağacı öldürebilir.
14 – Erik Koşnili (Sphaerolecanium Prunastri)
Bitki öz suyuyla beslenen emici bir böcektir. Dallarla beslenir, bu yüzden zayıf büyümeye, yaprakların sararmasına, düşmesine ve bazen de ölmesine neden olur.
15 – Şeftalide Çiçek Tripsi (Frankliniella Occidentalis)
Tomurcuklarda uyku halinden çiçeklenme aşamalarına kadar, öncelikle erken tomurcuklardaki sepal dokularda ve bunlar mevcut hale geldikçe filamentler ve taç yapraklarda yumurtlar.
16 – Meyve Göz Kurtları
İsminden de anlaşılacağı üzere zararı meyve gözlerine ve tomurcuklarında yapar.
Nektarinda Sıkça Görülen Hastalıklar
1 – Kök Kanseri Hastalığı (Agrobacterium Tumefaciens)
Birçok bitki çeşidini enfekte eder ve taç galleri olarak da bilinen bitki tümörlerine neden olur.
2 – Meyve Ağaçlarında Rosellinia Kök Çürüklüğü Hastalığı (Rosellinia Necatrix)
Belirtileri; köklerin çürümesi ve yaprakların sararması, ardından solgunluk ve ölümdür.
3 – Sert Çekirdekli Meyve Ağaçlarında Bakteriyel Kanser ve Zamklanma Hastalığı (Pseudomonas Syringae Pv. Syringae)
Psödomonadlar bakteriyel ölüme yol açar. Kanserler ve ölümler dahil olmak üzere farklı semptomlarla birlikte çiçek, ince dal, yaprak veya çekirdek yanıklıkları ve yaprak lekelerine neden olur.
4 – Meyve Ağaçlarında Armillaria Kök Çürüklüğü Hastalığı (Armillaria Mellea)
Armillaria mellea ile enfekte olmuş köklerde, kabuk ile odun arasında beyaz ve sarımsı misel tabakaları bulunur. Bazen kök yüzeyinde koyu kahverengiden siyaha kadar uzanan rizomorflar görülebilir.
5 – Şeftalide Monilya (Mumya) Hastalığı (Monilinia Laxa)
Çiçek yanıklığına ve hasat sonrası çürümeye neden olan en önemli patojen olduğu bulunmuştur.
6 – Meyve Monilyası (Mumya) (Monilinia Fructigena)
En sık görülen semptom meyve çürüklüğüdür. Başlangıçtaki meyve lezyonları kahverengi, yuvarlak ve serttir. Sonunda meyvenin tamamı çürür.
7 – Erik Pası (Tranzschelia Pruni – Spinosae)
Yaprakların üst kısmında sarı lekeler görülür. Alt tarafta, lekelerin yakınında kahverengi sporlar belirir ve daha sonra siyah direnç sporları belirir.
8 – Şeftali Küllemesi Hastalığı (Sphaerotheca Pannosa Var. Persicae)
Yapraklar şekilsizleşir ve büzülür ve meyvelerde olgun meyvelerde yara izlerine neden olan tozlu, beyaz lekeler oluşur.
9 – Şeftali Yaprak Kıvırcıklığı Hastalığı (Taphrina Deformans)
Yapraklar kıvrılmış, şekli bozulmuş ve önce soluk yeşil renkte, sonra kırmızı veya mora dönüşür. Meyveler kabarık, düzensiz pürüzlü lekelere sahiptir ve genellikle kırmızı renktedir. Bu tür meyveler genellikle erken düşer.
10 – Şeftalide Yaprak Delen Hastalığı (Coryneum Beijerinckii)
Coryneum beijerinckii mantarının neden olduğu tomurcuklar kış aylarında kararır ve ölür. Genç yapraklarda ölen lekeler dökülür ve bu da hastalığa adını verir.
11 – Sert Çekirdeklilerde Halkalı Leke Virüs Hastalığı (Prunus Necrotic Ringspot Ilarvirus)
Bodur, dalgalı yapraklar ve kısalmış çiçek sapları görülür. Yapraklar ortaya çıktıkça klorotik lekeler, çizgiler veya halkalar oluşur. Şiddetli vakalarda, klorotik alanlar nekrotik hale gelir ve düşer. Yapraklarda delikler veya yırtıklar oluşur.
12 – Sert Çekirdeklilerde Şarka Virüsü (Plum Pox Potyvirus)
Kötü tat ve şekil bozuklukları nedeniyle meyveleri pazarlanamaz hale getirerek ve aşırı erken meyve dökümüne neden olarak ciddi ürün kayıplarına neden olabilir.
Nektarin Zararlıları ve Hastalıkları ile Mücadelede Hektaş
1956 yılında kurulan Hektaş, nektarin zararlıları ve diğer bitki hastalıklarıyla mücadele konusunda çeşitli ürünler ve çözümler sunmayı kendine misyon edinmiştir. Bunun için çeşitli ürünler, danışmanlık hizmetleri ve teknik destek sağlar.
Hektaş’ın nektarin zararlıları ve hastalıklarıyla mücadelede yer alan ürünleri arasında insektisitler, fungisitler ve biyolojik mücadele ürünleri bulunur. Bu ürünlerle zararlıların ve hastalıkların kontrol altına alınması sağlanırken çevreye ve nektarin bitkisine zarar vermemek hedeflenir. Ayrıca Hektaş’ın tarım uzmanları, üreticilerle birlikte çalışarak zararlılarla mücadele programlarını ve hastalık kontrol yöntemlerinin uygulanmasını destekleyerek en iyi sonuçları elde etmelerine yardımcı olurlar.