Domateste Sulamanın Önemi?
Domates sulama ile verimlilik arasında doğrudan ilişki gözlemleyebileceğiniz bir sebzedir. Sulamayı etki eden en önemli faktörlerin başında; transpirasyon (terleme) yani güneş, sıcaklık, ortam nemi ve rüzgar, bitkideki su kaybını etkileyen temel faktörlerdir. Tüm bu koşullara bağlı olarak, domatesin günlük su tüketimi; yetiştirme mevsimine, bitkinin yaşına, ortam sıcaklığına, toprak yapısına ve hava nemine bağlı olarak değişir. Su; bitkilerin kök, gövde ve yaprakları tarafından alınır ve yapraklardan terleme (Transpirasyonu) yolu ile atılır.
Havanın nemine göre de sulama miktarı önem taşımaktadır. Fazla su, bitkilerin gövdelerinde kalınlaşmaya ve yapraklarında genişlemeye neden olur. Böyle bitkilerde verim ve meyve kalitesi düştüğü gibi, hastalıklara dayanıklılıkta azalır. Hava neminin düşük olduğu durumlarda sulamanın arttırılması, hava neminin yüksek olduğu durumlarda ise sulamanın azaltılması daha olumlu sonuç verir.
Domates Sulama Nasıl Olmalı?
Domatesi yavaş yavaş sulamalı ve eğer mümkünse toprağın üstüne malç uygulamalısınız. Her şeyden önemlisi tutarlılık olduğu için bir sulama programı oluşturmayı da ihmal etmemelisiniz. Domatesi doğru sulamanın adımları şu şekildedir:
Damla Sulama
Damla sulama, adından da anlaşılacağı gibi domates fidesi köklerine suyun damlalar halinde yayılarak yapılması işlemidir. Bu yöntem düzgün bir şekilde organize edildiğinde yüzey akışı ve buharlaşma önemli ölçüde azalır. Yüzey akışı ve buharlaşmadaki azalma bu yöntemi, su temini açısından en verimli sulama metodu haline getirir. Bunun yanı sıra damla sulama sistemi aslında bir sulama sistemi değil bir gübreleme sistemidir. Bu işleme de fertigasyon (gübre + sulama) adı verilir. Bu sistem ile hem doğru gübreleme (kök bölgesine uygulamalar) hem de doğru sulama (aşırı sulama yapılmaz) yapılmış olunur.
Karık Sulama
Karık sulama yöntemi, yerçekimi ile çalışır. Sırtlar ve oluklar ile su, tepelere yerleştirilmiş ekin sıraları arasındaki eğimli kanallardan aşağı akması prensibine dayanır. Bu sistem, karıktan uygun şekilde su akışına izin verecek şekilde derecelendirilebilen ve nispeten düz olan arazi için idealdir. Engebeli araziler ve dik yokuşlar için uygun bir yöntem değildir. Domatesin yanı sıra mısır, şeker kamışı, ayçiçeği, narenciye gibi durgun sudan zarar görecek mahsuller için ideal yöntemlerden birisidir. Domateste karık sulama yöntemini tercih edecekseniz, sırta dikim yapmaya dikkat etmeniz gerekir. Sırta dikim, suyun kök boğazına değmesini engelleyecektir. Ancak bu sistem günümüzde pek kullanılmamaktadır.
Domates Ne Kadar Suya İhtiyaç Duyar?
Standart olarak belirlenen gereksinimi dikildiği toprağın durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir. Toprağın yumuşak yapılı, su geçirme özellikli olduğu durumda genellikle sık sulama gerekmez. Kumlu ve killi bir toprak söz konusu olduğunda ise su geçirme niteliği az olduğundan dolayı daha sık sulama yapmak gerekebilir.
Domates, gelişme dönemindeyken metrekare başına günlük 3-4 litre suya ihtiyaç duyar. Hasat dönemine yaklaşıldığında ihtiyaç duyulan su miktarı metrekare başına 7-8 litreye çıkar. Bu bilgiden hareketle bitkinin çiçeklenmeden meyve vermeye kadar olan dönemde su ihtiyacının görece az olduğu söylenebilir. Hasat zamanına yaklaşıldığında ise bitkinizi daha fazla sulamanız gerekecektir.
Domates Ne Sıklıkla Sulanmalı?
Domatesler için “3 günde bir sulanmalı” gibi bir tavsiye verilemez. Bitkileri ne kadar sulamanız gerektiği bir dizi faktöre bağlıdır:
- Hava Sıcaklığı: Sıcak havalarda topraktaki su daha hızlı buharlaşır. Domates de bir yaz bitkisi olduğundan havanın her zaman sıcak olacağını göz önünde bulundurmalı ve onu sıklıkla sulamanız gerekir.
- Meyve Aşaması: Domateslerin meyveleri gelişirken suya ihtiyaç duyar. Ancak meyve tam oluştuğunda gereğinden fazla su verirseniz meyvelerin kabukları çatlayabilir.
- Yağış: Şiddetli yağış dönemlerinden sonra domatesin bir süre sulanmasına gerek kalmaz.
Domateste İlk Sulama Ne Zaman Yapılır?
Domateste ilk sulama dikimden hemen sonra can suyu ile başlanmaktadır. Daha sonrasında bitkinin gelişim dönemine ve uygulama yapacağımız gübreler ile de sulama yapılmaya devam edilir. Toprak ihtiyacına, bitki gelişimine göre sulamalar ayarlanmaktadır. Sulama miktarları ve sıklığı açık tarla üretimleri ile örtü altı üretimlerinde farklılık gösterir. Açık tarla üretimlerinde su kaybının daha fazla olmasından dolayı sulama süreleri ve aralıklarının daha sık olması kaçınılmazdır. Örtü altı yetiştiriciliğinde ise açık tarlaya göre sulama süreleri daha kısa olacaktır.
Domateste Son Sulama Ne Zaman Yapılır?
Açık tarla domateste son sulama hasat zamanına 4-5 gün kala yapılır. Ardından bitki hasadın yapılması için dinlendirilir. Bu dönemde sulama daha fazla sürdürülürse meyvede çürüme ve çatlamalar görülebilir. Domatesin oldukça hassas, bir bitki olduğunu unutmamak gerekir. Siz de domates yetiştirmek için tohuma ihtiyaç duyarsanız, Hektaş’ın bahar dikimlerine uygun olan tohumunu inceleyebilirsiniz. Ayrıca halihazırda var olan domatesinizin sağlıklı ve verimli olması için gübreye ihtiyacınız varsa bitki besleme ürünlerini de değerlendirebilirsiniz. Böylece tohumdan hasata kadar, domateslerinizin sağlıklı şekilde gelişmesini sağlayabilirsiniz.
https://ankara.tarimorman.gov.tr/Belgeler/liftet/domatesyetistiriciligi.pdf