Türkiye’de Domates Hangi Bölgede Yetişir?
Dünyadaki sebze üretiminde %15’lik paya sahip domates nerelerde yetişir? Tüm dünyada olduğu gibi domates Türkiye’de de en fazla yetiştirilen sebzeler arasında yer alır. Örtü altı yetiştiriciliğine uygun olması, mevsim geçişlerindeki adaptasyonun yüksek olması gibi özellikleri fazla domates yetiştirmenin sebeplerindendir.
Domates Nerelerde Yetişir?
Yerde ve sırık üzerinde yetiştirilen domates Türkiye’de; Akdeniz, Marmara ve Ege bölgesinde yetiştirilir. Domates sıcak iklimleri sever. Yetiştirirken bol güneş ve su ihtiyacı bulunur.
Antalya
%40’lık örtü altı tarıma uygun arazisi bulunan Antalya domatesin en çok yetiştirildiği yerler arasında yer alır. 10 derece altında verimliliği düşen domates yetiştiriciliği ortalama yıllık sıcaklık değeri 22 olan Antalya bölgesinde yetişir. Domates yetiştiriciliğinde Türkiye’deki toplam üretimin %20’sini karşılar.
Bursa
Özellikle salçalık domates yetiştiriciliğinde önemli bir yeri bulunan Bursa’da ortalama yıllık 5 milyon ton domates üretimi yapılır. Türkiye’nin genelinde salçalık domates üretimi 4.5 milyon ton iken bu sayının 1 milyondan fazlasını Bursa üretimi karşılar.
Bu yetiştirme yerleri dışında İzmir 900 bin ton üretim kapasitesiyle ve Çanakkale ülkenin tamamının %5’lik üretimini gerçekleştirmesi ile önemli domates üretilen yerler arasında yer alır.
Örtü Altı Domates Yetiştiriciliği
Örtü altı yetiştiricilikte domates en çok yetiştirilen sebzeler arasındadır. Örtü altı yetiştiriciliği; Ege, Akdeniz ve Marmara’da yapılır. Bu yetiştirme tarzında domates bitkisi soğuk sevmediği için ortam 22-26 derece arasında tutulur. Sıcaklık derecesi artarsa bitkiler havalandırılır. Serada toprak seçerken su tutma kapasitesi yüksek, humus bakımından zengin toprak seçimi yapılır.
Topraklı Domates Yetiştiriciliği
Ilıman iklim bitkisi olan domates, tarlaya ekildiğinde gündüz sıcaklığının 19-26 derece gece sıcaklığının ise 14-18 derece olması gelişimi için önemlidir. Domates yetiştiriciliğinde gece gündüz sıcaklık farkı derecesinin 6-8 derece olması verimlilik adına önemlidir.
Topraksız Domates Yetiştiriciliği
Topraksız domates yetiştiriciliği; toprağın 50-60 cm üstüne özel düzeneklerle hazırlanan bir sistemde gerçekleştirilir. Sistem içerisinde pH değeri ayarlanan toprak ve havalandırma sistemi yer alır. Bu yetiştirme şeklinde sıcaklığın yıl boyu 11 derece altına inmemesine dikkat edilir.
Açık Tarla Domates Yetiştiriciliği
Açık tarla domates yetiştiriciliğinde en önemli etken iklim şartlarıdır. Sebze olarak domatesten 14 derece altındaki sıcaklıklarda verim alınamaz. Bu bitkiyi yetiştirmek için ideal sıcaklık oranı ise; 16 – 26 derece arasıdır. Sıcak iklimi seven domatesi yetiştirirken; toprağın sıcaklığı, yeterli, sulama ve nem seviyesi diğer önemli faktörlerdendir.
Domates Çeşitleri Nelerdir?
İçerisinde likopen gibi antioksidanlar bulunan domates mutfakta sos olarak, salata olarak sıkça kullanılır. 7 farklı domates çeşidi bulunur.
Bahçe Domatesi
Aroması ve lezzetiyle sıkça tercih edilen bahçe domatesi kendi arasında da boyut olarak değişkenlik gösterir. sarı, yeşil ve mora kaçan kırmızı olmak üzere farklı renkleri bulunur.
Asma Domates
Büyüdüğü asma ile birlikte grup halinde satılır. Yüksek antioksidan ve besin değerleri mevcuttur. Raf ömrü uzun olan asma domates sert yapıdadır.
Çeri Domates
Küçük boyutu ve yuvarlaklığıyla hiç kesilmeden direkt tüketilebilir. İçi fazla sulu olan çeri domateste C, A, E, K vitaminleri bulunur. Çeri domates gibi küçük olan bir diğer çeşit şeker domatesidir. Bu domates türü sandviçlerde kullanılır.
Biftek Domates
Boyutları büyük olan biftek domates, tek başına günlük ihtiyaç duyulan C vitaminin ortalama %20’sini karşılamaya yardımcı olur. Güçlü antioksidan özelliği bulunan bu domates hafif ve suludur.
Domates Yetiştirmeye Uygun İklim Koşulları
Domates ılık ve sıcak iklimleri seven bir sebzedir. Yetiştirilme döneminde sıcaklık dereceleri 14 derecenin altındaysa ve yine sıcaklık 35 derecenin üstündeyse üretiminde ciddi aksamalar görülür. Domates yetiştirirken verimin düşmemesi için gece gündüz arasındaki sıcaklık değerleri de önemlidir. Domates bitkisi; gece ile gündüz arasında sıcaklık farklılığı 8-12 derece olan yerlerde yetişir. Doğrudan güneş ışığını da görmeyi seven domates, günlük ortalama 6 saat güneş ışığı görmek ister.