Çilek hangi mevsimde yetişir? Çilek hem kokusu, hem lezzeti hem de görünümü ile sevilen meyvelerin başında gelir. Gülgiller familyasına ait çileğin tarlada, topraksız alanda, serada hatta ev ortamında saksıda dahi yetiştirilmesi mümkündür. Elbette bunun için öncelikle çilek hangi mevsimde yetişir, çilek yetiştiriciliği için uygun ve uygun olmayan iklim özellikleri nelerdir, sorularının yanıtlarının bilinmesi oldukça önemlidir.
Çilek Hangi Mevsimde Yetişir?
Çilek hangi mevsimde yetişir, hangi iklimde yetişir, sorusuna yılın dört mevsimi şeklinde cevap vermek mümkündür. İlkbahar dikiminin kış mevsiminin soğuk yaşandığı alanlarda yapılması tavsiye edilir. Uygun dikim zamanı nisan ayıdır. Kış mevsiminin ılık olduğu bölgelerde kış dikimi yapılabilir. Akdeniz Bölgesi’nde 15 ekim-15 kasım dönemi kış dikimi için uygundur. Yaz dikimi Akdeniz Bölgesi’nde 15 temmuz-15 ağustos arasında gerçekleştirilir. Verimi nispeten daha düşük olan sonbahar dikiminin ise eylül-ekim aylarında yapılması önerilir. Ağırlıklı olarak yaz ve ilkbahar meyvesi olarak bilinen çileğin çeşidine ve dikim dönemine göre hasat ve sofralara ulaşma zamanı değişkenlik gösterebilir. Türkiye’de bölge bazında çilek fide dikim zamanları şöyle özetlenebilir:
- Marmara Bölgesi: Kış dikimi (taze fide) ekim başından aralık ortasına kadar, yaz dikimi (frigo fide) haziran ortasından temmuz başına kadar sürer.
- Akdeniz Bölgesi: Kış dikimi ekim ortasından kasım ortasına, yaz dikimi temmuz ortasından ağustos ortasına kadar devam eder.
- Ege Bölgesi: Kış dikimi ekim başından kasım ayının ortalarına kadar, yaz dikimi temmuz başından ay ortasına kadar yapılır.
- Orta Anadolu Bölgesi: Kış dikimi ekim başından kasım ayının yarısına kadar, yaz dikimi temmuz başından itibaren iki hafta kadar süreyle devam eder.
Çilek Nerelerde Yetişir?
Çilek, uygun şartlar sağlandığında topraklı ve topraksız alanda, serada, ev ortamında yetiştirilebilir. Ancak çilek nerede yetişir sorusunu daha detaylı cevaplamak için ideal toprak ve ortam özelliklerinden de bahsetmek gerekir. Çileğin nemli, derin, verimli, kumlu-killi ve süzek topraklara dikilmesi ile yüksek verim elde edilmesi mümkündür. Alüvyal humuslu topraklar da çilek için ideal bir ortam sağlar. Kireçli topraklar ise çilek ekimi için uygun değildir. İlaveten toprağın pH değerinin 6.5’tan düşük olması tavsiye edilir.
Türkiye’de En Çok Çilek Yetiştirilen Bölgeler
Türkiye’de çilek hangi bölgede yetişir sorusunu Akdeniz Bölgesi şeklinde cevaplamak mümkündür. Akdeniz Bölgesi’nden sonra ise Ege ve Marmara gelir. İl olarak en çok çilek üretiminin yapıldığı yerler Mersin, Aydın, Muğla ve Konya’dır. Üretim alanı olarak ise Mersin ve Konya ile beraber Bursa da ilk sıralarda yer alır.
Çilek Çeşitleri Nelerdir?
Çileğin bilinen 30’un üzerinde çeşidi vardır. Kullanım amacına göre yetiştirilecek çilek çeşidine de karar verilmesi gerekir. Başlıca çilek çeşitleri şunlardır: Aliso, Tioga, Yalova-9, Balcalı-3, Douglas, Dana, Brio, Dorit (216), Pajaro, Chandler, Selva, Red Chief, Honeoye, Rapella, Seaccape, Balcalı-2, Sweet Chalie, Oso Grande, Yalova-104, Tioga, Tufts, Camarosa, Osmanlı, Balcalı-1, Kestel, Redlans Hope, Yalova-15, Kabarla, Vista, Pocahontas ve Lester. Her bir çilek çeşidinin tadı, kokusu, lezzeti, kullanım alanı, dayanıklılığı, rengi birbirinden farklılık gösterir.
Çilek Yetiştirmeye İklim İsteği ve Gün Uzunluğu
Çileğin büyümesine etki eden faktörlerin başında iklim, yer ve toprak gelmektedir. Bu faktörler çilek yetiştiriciliğinin yapılabilme sınırlarını belirleyebildiği gibi, değişik enlemler de hangi yüksekliklere kadar çilek yetiştirilebileceğini tayin etmektedir.
Çilek dünya üzerinde birbirinden çok farklı bölgelerde ve ekolojik şartlarda yetiştirilebilmektedir. Yıllık yağış 250 mm olan çöl alanlarında sulamak suretiyle, 3500 m yükseklikteki alanlarda, soğukların -45°C’lere kadar düştüğü yerlerin yanında, yarı tropik yerlerde; yaz aylarında kuzey kutbuna yakın yerlerdeki devamlı aydınlık bölgelerden, 12 saatlik aydınlanmaya sahip Ekvatordaki bölgelere kadar birbirinden farklı çok ekstrem yerlerde yetişebilmektedir.
Çilek -10°C’ye kadar özel bir önlem almadan yetiştirilebilir. Daha soğuk bölgelerde bitkilerin saman, kuru yaprak vs gibi materyalle örtülerek dondan korunması gerekmektedir. İlkbaharın geç donları, Akdeniz Bölgesi ve benzeri yerlerde zararlı olabilmektedir. Çilekte çiçeklenme uzun bir döneme dağıldığı için, don ürünün tümüne zarar veremez. Bu nedenle çilek, yetiştiricilik riski en az olan meyve türlerinden biridir.
Çiçeklenme zamanı oransal nemin fazla olduğu ve yağışlı geçen bölgelerde hastalık sorunu artar. Özellikle meyvede çürüklük yapan Botrytis hastalığı büyük zararlanmalara neden olabilmektedir.
Bitkilerin üzeri saman vb ile örtülerek dondan korunduğunda çilek soğuk bölgelerde bile rahatça yetiştirilebilmektedir. Böylece soğuk Doğu Anadolu bölgesinden sıcak Akdeniz bölgesine kadar her yörede yetiştirilebilen hemen hemen tek meyve türü çilektir.
Çilekte çiçek teşekkülü, ürün miktarı ve kolatma durumu gün uzunluğuna bağlıdır. Kısa gün çilekleri uzun günde kol gelişimi, kısa günde çiçek gözleri oluşturur. Yani kısa gün çiçek teşekkülüne, uzun gün kol atmaya etken olur. Gün nötr çilekleri gün uzunluğuna bağlık almadan çiçek açıp meyve verdiklerinden kol oluşumu daha az olmaktadır.
Günlük sıcaklık ortalaması da ürün miktarına etki eder. Sıcaklık düşük olduğunda çiçek gözü teşekkülü artar. Çiçekler için önemli olan çiçeklenme başladıktan sonra meydana gelen don olayıdır. Don çiçeklerin yanarak ölmesine neden olur. Bu gibi yerlerde soğuk olacağı zaman çilek setlerinin üstü plastik ile örtülerek korunabilir. Meyve bağladıktan sonra meydana gelen don o kadar fazla etki göstermez.
Çilekte verim, kalite ve olgunlaşmayı yakından etkileyen güneşlenme süresi türlere göre değişir. Ticari amaçla yetiştirilen çilekler (kısa gün çilekleri olarak da adlandırılırlar) genellikle 13 saat ve daha uzun günlerde meyve verirler. Çilekler olgunlaşma döneminde yaklaşık olarak 11-12 saatlik güneşlenme sürelerinde, meyveler yeterli olgunluğa erişir.
Çilek Hangi Bölgede Yetişmez? Uygun Olmayan İklim Özellikleri
Çilek, 20-25 dereceden -10’a kadar çok farklı sıcaklık ve ortamlarda yetiştirilebilen bir meyvedir. Bununla birlikte ideal olmayan iklim özellikleri istenen verimin elde edilememesine neden olabilir. Çilek meyvesinin çiçekleri -2 derecelik ısıda zarar görebilir. Bu nedenle koruyucu önlemlerin alınması gerekir. Sisli ortamlar, bilhassa çiçeklenme döneminde ürünlere zarar verebilir. İlaveten döllenme ve tozların taşınması konusunda da risk oluşturabilir. Dolu gibi hava olayları ise fizyolojik ve mekanik anlamda zarara neden olabilir.
Siz de çilek dikimi, çilek yetiştirilen bölge ve iklim özellikleri, çilek zararlıları ile mücadele ve ilaçlama gibi konularda detaylı bilgiye ihtiyaç duyuyorsanız aradığınız uzman ekibe Hektaş üzerinden kolayca ulaşabilirsiniz.