Zeytin ne zaman hem sofralardan hem de edebiyat ve söylencelerden eksik edilmemeye başlamıştır bilinmese de zeytin, lezzetli meyvesi ve sağlık deposu yağı ile sofraların olmazsa olmazıdır. Meyvesini vermek için Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü verimli topraklarda kendine yer bulan zeytin ülkemizde en çok Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgelerinde yetiştirilir. Oldukça uzun ömürlü oluşu ile diğer meyve ağaçlarından ayrılan zeytinden arzu edilen verimin alınabilmesi için ekim ve hasat işlemlerinin titizlikle yapılması son derece önemlidir.
Zeytin Ne Zaman Dikilir?
Zeytin fidanının dikimi için en ideal zaman kasım, aralık ve ocak aylarıdır. Bu aylarda dikilen zeytinin kökünün toprakla kaynaşması daha iyi bir şekilde gerçekleşir ve kış aylarındaki yağmurlar ile beraber büyüyerek serpilir. Dikim zamanında yapılan yanlışlar fidanın kökünün toprak ile kaynaşmasını geciktirir. Sıcak havaların başlamasıyla da verimde bir yıllık gecikme yaşanabilir.
Zeytin Dikiminde Toprak ve Hava Sıcaklığı Nasıl Olmalı?
Zeytin dikiminde zaman kadar toprak ve havanın da ideal şartlarda olması son derece önemlidir. Zeytin dikiminin yapıldığı alanlarda hava sıcaklığının yaklaşık olarak 15 ile 20 0C arasında seyretmesi beklenir. Sıcaklığın en fazla 40 dereceye yükselmesi halinde sulama yapılarak fidanların korumaya alınması gerekir. Sıcaklığın -7’den daha az olması durumunda özellikle kılcal köklerde soğuk zararından dolayı ölümler meydana gelebilir.
Gece gündüz arasındaki sıcaklık farkının fazla olduğu iklim şartlarında sürgünlerde zarar görebilir. Yeni dikim yapılan ağaçlarda sürgünlerin zarar görmesi demek; ağaçların neredeyse bir yıl geriden gelmesi demektir. Kış soğuklarının etkisi kadar olmasa da yaz aylarında yaşanabilecek aşırı sıcak havalarda da bitkilerin olumsuzluk yaşayacağı kaçınılmazdır.
Zeytin Kaç Yılda Verime Yatar?
Her meyvede olduğu gibi zeytinde de ürün alınabilmesi için belirli bir süre beklenmesi gerekir. Çiçeklenme aşamasından hasat zamanına kadar bu süreyi bir yıl olarak tanımlamak mümkündür. Yeni dikilen zeytin ağaçları ise 7 veya 8. yaşında tam verime yatacaktır. Nisan sonu ile mayıs başında çiçeklenmeye başlayan zeytin, haziran ayı itibarıyla meyveye tutma aşamasına geçer. Ekim ve kasım aylarında zeytin meyvesi olgunlaşmaya başlar. Son olarak ekim ayı itibari ile hasat başlar. Bir zeytin ağacı 35. yılına kadar verimli bir şekilde meyve verebilir. Ancak daha sonra verimde düşüş görülebilir. 100. yılına ulaşan zeytin ağaçlarının ise yenilenmesi faydalı olabilir.
Zeytin Ne Zaman Hasat Edilir?
Uygun şekilde yetiştirilip olgunlaşması sağlanan zeytin meyvesinin elde edilmesinde son aşama hasattır. Zeytin meyvesinin hasadı yetiştirildiği bölgenin iklim ve yağış şartları ile zeytinin çeşidine bağlı olarak ekim ayı itibari ile başlamaktadır. Sofralık olarak adlandırılan siyah zeytinin hasadı için olgunlaşma renginin oluşması beklenir. Yağ elde edilmek üzere hasadı beklenen yeşil zeytinler yağ oranının yükseldiği zaman tahmin edilerek toplanır. Sofrada tüketilmek üzere toplanması amaçlanan yeşil zeytinlerin sarı-yeşil renge dönmesi beklenir.
Zeytin, farklı yöntemlerle hasat edilir. Bu durum çiftçilerin ekonomik durumuna, zeytin ağacının çeşidi ve ölçüsüne göre değişiklik gösterir. Zeytinler ağaçtan düşürülerek, el ve makine aracılığıyla direkt dalından ya da yerden toplanarak hasat edilebilir. Budanmamış büyük ağaçlarda olgunlaşan meyveler kendiliğinden dökülerek toplanabilir. Ancak bu yöntemde meyvelerde bozulma ve çürümeye bağlı deformasyonlar görülebilir. Bu ise zeytinlerden elde edilecek yağın kalitesini düşürebilir.
Budama işleminden geçmiş orta ya da küçük ağaçlarda sırıklama ve elle sıyırma yöntemleri ile meyveler hasat edilebilir. Çoğunlukla yağ elde etmek amacıyla kullanılan zeytinlerin hasadında tercih edilen sırıklama yönteminde sırıklar ile meyvelere vurularak toplama işlemi gerçekleştirilir. Ancak dallarda kırılmalar, meyvelerde ise berelenmeler görülebilir. Daha kısa sırıklar ile hasat yapılarak zayiatın minimuma indirilmesi sağlanabilir. Bir diğer yöntem ise makine kullanmaktır. Manuel aletler ve sarsıcı makineler ile hem meyvelerin sağlamlığı hem de iş gücünden sağlanan tasarruf ile daha ekonomik hasat mümkün hale gelir.
https://osmaniye.tarimorman.gov.tr/Haber/724/Zeytinde-Kalite-Ve-Hasat